ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ 'ΑΛΙΚΗ'

Απλοί και αθώοι άνθρωποι μας περιτριγυρίζουν καθημερινά χωρίς να το υποψιαζόμαστε. Άνθρωποι που η απάντηση τους στη ζωή, μοιάζει μικρού παιδιού. Κι όμως...είναι τόσο υπέροχοι.Άνθρωποι που βρίσκουν την ευτυχία σε άλλες και όχι στις συνηθισμένες μυρωδιές. Σ' ένα όμορφο πρωινό! Σ' ένα πέταγμα γλάρου! Σ' ένα τραγουδι! Σ' ενα τίναγμα ξανθού μαλλιού.Σ' ένα ψάθινο καπέλο! Σ' ένα σύνδρομο!

"...Μια βάρκα ήταν μόνη σε μια θάλασσα γαλάζιααα κι ήτανε κι ένας γλάρος με ολόλευκα φτεράαα...¨" Εκείνο το πρωινό είχα τα κέφια μου. Και γιατί όχι παρακαλώ; Δεν ξέρετε που λένε "Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται;" Ε, λοιπόν είχα το προαίσθημα πως εκείνη η μέρα θα ήταν υπέροχη! Εξ άλλου μου το 'παν κι οι γλάροι! Όχι, όχι δεν μου μιλάνε οι γλάροι. Μου το ΄παν με το πέταγμα τους. Πετούσαν γλυκά, ήρεμα, αμέριμνα!

Τίποτε δεν ζήλεψα ποτέ και από κανένα από τη ζωή μου. Τίποτε. Εκτός από την θάλασσα, το πέταγμα των γλάρων, και ...αν ναι! Κάποτε ζήλευα και την Αλίκη. Την Βουγιουκλάκη ντε!

Α! Η Αλίκη μεγάλωσε όλες τις γυναίκες στην οικογένεια! Την είχαμε και την έχουμε ακόμα πρότυπο. Αφού ακόμα και η μικρή μου η κόρη δεν χάνει ταινία της στην τηλεόραση. Τρελλαίνεται. Και όλες έχουμε από ένα ψάθινο καπέλο!!Έτσι για κάθε ενδεχόμενο.
Για αυτό σας λεω τίποτε και κανένα δεν ζηλέυω εκτός από την θάλασσα με τους γλάρους της και την Αλίκη με το ξανθό της το μαλλί. Να σκεφτείς πως όταν ήμουν ακόμα μικρούλα πίστευα πως ήμουν ξανθή κι ας είχα κατάμαυρα τα μαλλιά. Και κάθε τόσο τα τίναζα με νάζι.

Ευτυχώς του καλού μου δεν του αρέσουν οι ξανθές. Τι...; Όλοι οι άντρες πεθαίνουν για ξανθές; Απα πα πα ...αυτό είναι κάτι που δεν αγγίζει τον καλό μου και που δεν μπορώ να το καταλάβω. Εμένα μου μοιάζουν άχρωμες.

Τις σκέψεις μου διέκοψε με την είσοδο της μια...άχρωμη που μπήκε στο γραφείο. Ο καλός μου αποτρελλάθηκε μόλις την είδε. Δεν άργησα να καταλάβω πως ήταν παλιά φίλη του. Του καλού μου. Του δικού μου. Του αρχιτέκτονα μου!
Κι όλο ματς και μουτς κι όλο " Πωλίνα μου και Πωλίνα μου", ο...καλός μου.
Μπήκα στη μέση: " Χαίρω πολύ, είμαι η μελαχρινή...η σύζηγος" ψέλλισα. Μου έριξε μια απαξιωτική ματιά.

Με εκείνα και με τούτα την κάλεσα για δείπνο το βράδυ στο σπίτι. Περιττόν να σας πω πως ο έφηβος γιος μου αποβλακώθηκε μόλις την είδε. Η δεκάχρονη κόρη μου την θαύμαζε με ανοικτό το στόμα κι όλο χάιδευε τα ξανθά μαλλιά της. Κι ο καλός μου κρεμμόταν απ' τα χείλη της.
Θα έσκαγα!!! Εγώ η μελαχρινούλα ήταν σαν να είχα εξαφανισθεί.

Ξαφνικά εμφανήσθηκε ο...από μηχανής Θεός! Ο μικρός μου γιός! Εκείνος που έχει μανία με τα ανέκδοτα. Και ιδιαίτερα με τα ανέκδοτα με ξανθιές.
Άρχησε λοιπόν σαν καταρράκτης και δεν σταματούσε. Κι όλο κι έσκαγε στα γέλια. Οι άλλοι δαγκωναν τα χείλια μην γελάσουν και φέρουν σε δύσκολη θέσα την ξανθή θεά που άρχισε να 'σκοτεινιάζει'!

Αχ! η ζωή χωρίς χιούμορ θα 'ταν φαί χωρίς αλάτι. Η ξανθούλα- μου φάνηκε πιο κοντή τώρα- σηκώθηκε και έφυγε άρων-άρων.
Εγώ πήγα στην αποθηκούλα που φύλαγα το ψάθινο μου, το βρήκα και το πέταξα στον κάλαθο μαζί με το επιδόρπιο που δεν πρόλαβε να...καταβροχθήσει.
Βγήκα στο σαλόνι. Αισθάνθηκα απελευθερωμένη, χωρίς κανένα σύνδρομο! Έπεσα στην αγκαλιά του καλού μου και του σιγοτραγούδησα:
"θαλασσοπούλια μου, θαλασσοπούλια μου..."
Εκείνος με πήρα αγκαλιά και ψυθίρησε:
" Άμα σε καταλάβω να μου τρυπήσεις τη μύτη!...τρελλοκόριτσο!!"

Με είπε τρελλοκόριτσο! Κάτι που είχα χρόνια να ακούσω από το στόμα του!
Το ξερα εγώ πως τούτη η μέρα θα ήταν υπέροχη! Εξ άλλου μου το παν οι γλάροι!!!

ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΑΝΑ

Τα τελευταία τριάντα έξι χρόνια ένας ακόμα όρος ήρθε να προστεθεί δίπλα στον μακρύ κατάλογο για την μάνα: Η μάνα του αγνοούμενου.
Που κρατά για τριάντα έξι χρόνια το δάκρυ στην άκρη των βλεφάρων της και δεν του επιτρέπει να κυλήσει.
Απλά περιμένει.
Που κρατά τον θρήνο για τον χαμό του παιδιού της δέσμιο της ψυχής της. Και δεν του επιτρέπει να ξεχυθεί.
Απλά υπομένει.
Που κρατά την ελπίδα ζωντανή και δεν της επιτρέπει να χαθεί.
Απλά επιμένει.

Η μάνα του αγνοούμενου δεν βάζει όρια υπομονής. Δεν βάζει όρια επιμονής. Δεν βάζει όρια αντοχής. Απλά υπομένει, απλά επιμένει και απλά αντέχει!
Η μάνα του αγνοούμενου έπαψε να μετρά το χρόνο.
Μέτρησε τον πρώτο, τον δεύτερο.
Ύστερα την πρώτη πενταετία, την δεύτερη.
Μέτρησε ακόμα τις πρώτες δεκαετίες.
Ύστερα...κατάλαβε! Και έγινε ένα με την αιωνιότητα.
Ύστερα κατάλαβε πως η ελπίδα δεν είναι μετρήσιμο μέγεθος. Η ελπίδα βρίσκεται εκτός αριθμητικών μεγεθών.

Η μάνα του αγνοούμενου.
Μια φιγούρα σιωπηλή. Διακριτικά επιβλητική. Σκουρόχρωμη. Χωρίς φανφάρες και επιδεικτικά λόγια. Μια φιγούρα πόνου, θύμησης και επιμονής μαζί, να δίνει το δικό της μοναχικό αγώνα.
Άφωνα. Βουβά. Άλαλα.
Μια φιγούρα με φυλακτό την φωτογραφία του χαμένου παιδιού. Ένα φυλακτό ασπρόμαυρο, πολύ ενοχλητικό στην έγχρωμη ζωή μας. Ένα φυλακτό ασπρόμαυρο που έχει γίνει ένα με το σώμα της.
Η μάνα του αγνοούμενου. Μια φιγούρα λύτρωσης για όλους. Ένα βουβό χαστούκι στα καλοθρεμμένα μάγουλα της σύγχρονης πραγματικότητας
Η μάνα του αγνοούμενου. Δίνει καθημερινά, για τριάντα έξι συνεχόμενα χρόνια εξετάσεις ηρωισμού και περνά με άριστα!

ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΤΩΡΑ

ΜΑΡΛΕΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ "Το Αιώνιο Τώρα"

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία στις 23 του Οκτώβρη, η παρουσίαση του βιβλίου της Μάρλεν Διονυσίου «Το Αιώνιο Τώρα». Παραθέτω πιο κάτω την προλόγηση του Πρέσβη Γιώργου Γεωργή:


Η Μάρλεν Διονυσίου είναι μια μεγάλη υπόσχεση για τη σύγχρονη Κυπριακή λογοτεχνία. Ύστερα από δοκιμαστικές αναζητήσεις στο χώρο της ποίησης πέρασε στο παιδικό βιβλίο για να εμφανισθεί με «Το Αιώνιο Τώρα» ως πεζογράφος με δυνατό αφηγηματικό ταλέντο. Το πρώτο της μυθιστόρημα εντυπωσιάζει με το στέρεο μύθο, τις αφηγηματικές τεχνικές και την δομή του. Η πολυεπίπεδη αφήγηση στο χώρο και στο χρόνο, οι εναλλαγές των προσώπων που κυριαρχούν στα δρώμενα, οι μικρές ιστορίες που συνθέτουν την ευρύτερη δράση κάνουν το μυθιστόρημα γοητευτικό στην ανάγνωση.

Η Αργυρώ και η Αγγελική, το αφηγηματικό δίδυμο, δεν είναι γιαγιά και εγγονή μόνο που εμπλέκονται στο διαδοχικό χρόνο. Είναι η έκφραση δύο διαφορετικών εποχών της κυπριακής κοινωνίας. Η ιστορία της οικογένειάς τους είναι η αποτύπωση της μετάβασης από την αγροτική στην αστική κοινωνία. Η συγγραφέας μέσα από τη σκιαγράφηση των χαρακτήρων διαγράφει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην κυπριακή ύπαιθρο στη δεκαετία του ’50 και επιχειρεί να καταγράψει την αρχαϊκή αυστηρή ηθική που οδηγούσε σε συμπεριφορές δυσερμήνευτες σήμερα. Κεντρική μορφή η Αργυρώ που στα 16 δέθηκε με τα δεσμά του γάμου μ’ ένα αυστηρό και αυταρχικό σύζυγο. Η τραγική ζωή της κορυφώθηκε με το δράμα της κόρης της, της πανέμορφης Αθηνάς. Το ζευγάρι της Αργυρώς και του Παναγιώτη, η επιβίωση, οι συμβιβασμοί και η επιβίωση τους είναι ένα τυπικό ζευγάρι της κυπριακής υπαίθρου που μαστιζόταν από δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις, ενώ βρίσκονταν πάντα από τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο του τοκογλύφου ή του τσιφλικά της περιοχής. Διάδοχο ζευγάρι, γενεαλογικά και αφηγηματικά, η Αγγελική και ο Πέτρος. Μέσα από μια εκδρομή τους, μια επίσκεψη στο πατρικό της Αγγελικής αναβιώνουν μνήμες και μαρτυρίες για την οικογένειά της. Παρόλο που σε έκταση η ιστορία της Αθηνάς και του Χριστόφορου κρατά μικρό μέρος της αφήγησης εντούτοις αποτελεί τον άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται όλη η εξιστόρηση. Μια σειρά γυναίκες η γιαγιά, η Αργυρώ, η Αθηνά, η Αγγελική, κινούνται μέσα στο χρόνο, από το χθες στο σήμερα, με υπερβάσεις που καταλήγουν στο συμπέρασμα πως κάθε μας στιγμή αποτελεί ένα αιώνιο τώρα.

Η αφήγηση κινείται σε γρήγορους ρυθμούς σεναρίου. Οι εξελίξεις συχνά απρόσμενες κρατούν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Οι χρονικές μεταπτώσεις από την μια στην άλλη εποχή αλλά και οι διαδοχικές αφηγήσεις, από την Αργυρώ στην Αγγελική, σε κρατούν σε συνεχή εγρήγορση. Η γραφή συχνά ελλειπτική, επικεντρωμένη πάντα σε μια κεντρική αφήγηση διανθισμένη συχνά με στίχους ή ημιστίχια που αποτυπώνουν καθοριστικές σκέψεις, έντονα συναισθήματα ή καίριες διαπιστώσεις. Οι διάλογοι ζωντανεύουν το κείμενο έτσι που η αφήγηση περνά από τα μάτια του αναγνώστη ως κινηματογραφική ταινία.

Πρόκειται για ένα βιβλίο συναρπαστικό που σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή. Δύσκολα το αφήνεις από τα χέρια σου. Διαβιβάζεται μονορούφι. Μικρή αδυναμία, για τους νεότερους ή για τους ελλαδίτες αναγνώστες, κάποιες κυπριακές λέξεις, που η συγγραφέας συχνά σημειώνει σε παρένθεση τη σημασία τους. Θα έφτανε ίσως ένα γλωσσάρι στο τέλος του βιβλίου.

Άρχισα με τη διαπίστωση ότι η συγγραφέας αποτελεί μια υπόσχεση για την κυπριακή λογοτεχνία. Διαβάζοντας το βιβλίο πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε πλήρως μαζί μου. Με το τέλος της ανάγνωσης γεννάται η προσδοκία να έχουμε ένα ακόμη βιβλίο της. Εύχομαι «το αιώνιο τώρα» να είναι καλοτάξιδο και να σημειώσει κυκλοφοριακή επιτυχία.


Γιώργος Γεωργής

Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου

Πρέσβης της Κύπρου στην Ελλάδα